Terugblik congres Werken aan ons pensioen - 27 september 2023

Nieuwsbericht | 05-10-2023 | 16:37

Op 27 september vond het congres Werken aan ons pensioen plaats in de Rijtuigenloods in Amersfoort. Tussen de oude wissels en sporen kwamen zo’n 400 beleidsmakers, bestuurders, actuarissen, sociale partners, pensioenfondsen, verzekeraars, toezichthouders, adviseurs en wetenschappers bij elkaar. Het doel van het congres was om samen stil te staan bij het historische moment van de Wet toekomst pensioenen (Wtp), en vooral om ervaringen, vragen en dilemma’s te delen die daarbij komen kijken.

Tijdens plenaire presentaties, paneldiscussies, twee deelsessierondes en een informatiemarkt kwam een duidelijke rode draad naar voren: het belang van dialoog. Er zijn zoveel partijen, perspectieven en belangen betrokken bij de uitvoering van het nieuwe pensioenstelsel dat we er alleen komen wanneer we het samen grondig en verantwoord doen. Houd daarbij in de communicatie de deelnemer voor ogen, wissel kennis en ervaringen uit, zoek elkaar op via platforms en blijf vragen stellen.

Van wet naar werkelijkheid

“Een wet is papier, nu moet het werkelijkheid worden.” Zo opent minister Carola Schouten van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen het congres. “Vandaag is een belangrijke dag, omdat de mensen in de zaal degenen zijn die de uitvoering ter hand gaan nemen. Als we ook daarin de gezamenlijkheid uit het voortraject weten vast te houden, ben ik zeer optimistisch over het vervolg. Het verantwoord en doordacht doen, met oog voor ieders deskundigheid en expertise. Het gaat erom dat de wet gaat werken en dat de partijen in het stelsel hun rol kunnen pakken.”

Informatieplatform en Transitiecommissie Pensioen

Om werkgevers, ondernemingsraden, pensioenbestuurders en vakbonden te faciliteren bij de overgang naar het vernieuwde pensioenstelsel, is het informatieplatform Werken aan ons pensioen ontwikkeld. Projectleider Saskia de Zwaan lichtte toe hoe en waarom dit informatieplatform tot stand is gekomen. Voor de verschillende doelgroepen is de wet- en regelgeving per onderwerp toegankelijk gemaakt. Geen eenvoudige opgave, en daarom zal het platform in de implementatiefase ook blijven groeien, gevoed door input en signalen uit het veld.

Daarnaast gaf ook de voorzitter van de Transitiecommissie Pensioen, Roos Vermeij, een presentatie over hun rol. De Transitiecommissie is ingesteld om te bemiddelen tussen werkgever(s) en werknemers die nog geen overeenstemming kunnen bereiken over de nieuwe pensioenregeling of de weg daarnaartoe zoals vastgelegd in het transitieplan. Roos Vermeij lichtte toe hoe een aanvraag in zijn werk gaat en gaf aan dat er strakke termijnen gelden om gebruik te kunnen maken van deze bemiddeling of het bindend advies van de commissie.

Presentatie Roos Vermeij

Panelgesprek 1: oog voor elkaars rollen in de transitie

Vraag maar raak is dé uitnodiging van het congres. In het eerste panelgesprek was aandacht voor evenwichtige belangenafweging en de rollen die alle spelers daarbij hebben. Hierover gingen Leo Rolf (Techniek Nederland), Annemieke Visser-Brons (Athora), Roel Mehlkopf (Cardano), Linda Gastelaars (GPR Management) en Roger Planje (Ministerie van SZW) met elkaar in gesprek.

Een gedetailleerd projectplan kan een startpunt zijn, met voldoende tijd en ruimte om alle belanghebbenden mee te nemen. De sociale partners zijn aan zet om te komen met een evenwichtig voorstel; het pensioenfonds zal beoordelen of ook zij het pakket evenwichtig vindt. Daarbij wordt door de panelleden opgemerkt dat het activeren van deelnemers belangrijk is; kijken wat een deelnemer nodig heeft en sluit daarbij aan. Voorkomen moet worden dat het begeleiden van deelnemers gejuridiseerd wordt. Een tip voor de zaal is om kennis en ervaring met elkaar te delen; dit geldt voor werkgevers, uitvoerders én adviseurs. Blijf met elkaar in gesprek en zorg dat iedereen goed op de hoogte blijft en investeer daarbij in relatiemanagement. En bovenal: we doen het voor de deelnemer, dus neem ook de deelnemer mee in het proces.

Panelgesprek 2: keuzes goed uitleggen

In het tweede panelgesprek kwamen Albert Smolenaers (AethiQs), Joep Trienekens (Ecclesia), Lenneke Rademaker (STAP pensioen), Theo Nijman (Netspar) en Simone de Bakker (Ministerie van SZW) aan het woord. Ook hier was weer aandacht voor een goede governance, dit keer om te zorgen dat alle belanghebbenden aangehaakt zijn en blijven bij de gehele transitie. Daarbij moet oog zijn voor de keuzes die voorliggen: hoe belangrijk is indexatie? Hoe variabel mag pensioen zijn? Hoeveel moet er in de buffer? Fondsen en werkgevers hebben nu de ruimte om hierop beleid te maken en de wensen van de deelnemers daarbij mee te wegen; nu moeten ze die ruimte ook nemen.

Bij besluiten van het bestuur moet steeds rekening gehouden worden met hoe ze dit ook goed kunnen uitleggen. Het wordt al snel onleesbaar als inhoudsdeskundigen, procurement, communicatie en compliance zich er samen over buigen. Een klankbordgroep van deelnemers kan hierbij nuttig zijn. Het nieuwe pensioenstelsel is er niet voor niets en sluit aan bij grote verschuivingen in de samenleving en de manier waarop we aankijken tegen werk, carrièreverloop, persoonlijke ontwikkeling en de balans tussen werken, zorgen en leven. Om te zorgen dat pensioen ook echt leeft, kunnen werkgevers dit als duidelijk onderdeel van het arbeidsvoorwaardenpakket presenteren. Dan is wel belangrijk dat deelnemers ook de samenhang tussen pensioen en bijvoorbeeld hypotheek of toeslagen kennen. Er zijn werkgevers die erin investeren om werknemers te informeren, dat zou een mooie ontwikkeling naar de toekomst zijn. Boodschap voor de zaal was om vooral uit te stralen dat de transitie zorgvuldig wordt aangepakt. Het gaat erom hoe we geld dienstbaar kunnen maken voor later. Daarbij moeten partijen gaan opschieten, want de transitietermijnen liggen dichterbij dan men denkt. En maak vooral gebruik van elkaars kennis en ervaringen.

Deelsessies: signalen, dilemma’s, keuzes

In de deelsessierondes was er naast presentaties van onder andere juristen, toezichthouders, adviseurs en het ministerie van SZW ruimschoots ruimte voor het stellen van vragen en delen van dilemma’s met elkaar. In meerdere deelsessies werd het belang van keuzes maken en inzicht geven vanuit een eenduidig verhaal onderstreept. Werkgevers leunen daarbij op adviseurs om te bepalen of ze wel of niet gebruik willen maken van de eerbiedigende werking, hoe ze de vlakke premie bepalen en of ze voor compensatie van verzekerd partnerpensioen kiezen. Een inzicht is ook dat er in de praktijk weinig wordt geswitcht van uitvoerder. De verwachting in de sessies is dat dit tijdens de transitieperiode ook niet zal gebeuren. Wat er na 2027 gebeurt, laat zich nog lastig voorspellen. Vragen en dilemma’s zijn er ook genoeg: bijvoorbeeld hoe je het risicopreferentieonderzoek vertaalt in een risicohouding en hoe je de fondskenmerken en de ambities van sociale partners hierbij kunt betrekken. Een andere vraag ging over beleggingen voorafgaande aan het invaarmoment. Is het raadzaam om de dekkingsgraad een halfjaar van tevoren te beschermen of pas je het beleggingsbeleid niet aan met het eventuele risico dat de dekkingsgraad wijzigt?