Heeft de ondernemingsraad een rol bij de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel?
Iedere pensioenregeling in Nederland zal wijzigen. De eerste stap is om uit te zoeken óf de ondernemingsraad een rol heeft en zo ja welke.
Uitgangspunt is dat de ondernemingsraad op grond van artikel 27 lid 1 a van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) een instemmingrecht heeft voor elk voorgenomen besluit van de werkgever tot vaststelling, wijziging of intrekking van de pensioenregeling.
Er zijn twee uitzonderingen op deze hoofdregel. Artikel 27 lid 3 WOR bepaalt dat de ondernemingsraad geen (of een beperkte(re)) rol heeft als:
- er verplichte deelname is aan een bedrijfstakpensioenfonds; of
- de pensioenregeling uitputtend is geregeld in een cao.
Animatie
Samen met de werkgever heeft de ondernemingsraad een belangrijke rol bij de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel. Welke rol precies? Dat leggen we uit in deze animatie.
[Beeldtitel]
De rol van de ondernemingsraad en personeelsvertegenwoordiging in de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel.
[Logo Werken aan ons pensioen]
Het pensioenstelsel in Nederland is opgebouwd uit drie pijlers: de eerste pijler is de basis via de overheid, de tweede pijler is de aanvullende pensioenopbouw via de werkgever en de derde pijler zijn individuele pensioenverzekeringen of spaargeld.
In elke pijler kan er een voorziening zijn bij ouderdom, overlijden en arbeidsongeschiktheid.
Wat iemand later aan pensioeninkomen heeft is de optelsom van de voorzieningen in de drie pijlers.
Een pensioenregeling via de werkgever is een belangrijke arbeidsvoorwaarde.
Op 1 juli 2023 is de Wet toekomst pensioenen ingegaan.
Hierin staan nieuwe regels voor pensioen in de 2e pijler: de pensioenregeling bij de werkgever.
Dat betekent dat alle pensioenregelingen in Nederland moeten worden gewijzigd.
Hoe de pensioenregeling eruit komt te zien, is aan werkgevers en werknemers samen.
Samen met de werkgever heeft de ondernemingsraad, (OR) of personeelsvertegenwoordiging, (PVT) hierbij een belangrijke rol.
Welke rol precies? Dat leggen we uit in deze animatie.
De OR en de PVT hebben een informatieve Žn inhoudelijke rol.
Eerst de informatieve rol.
De OR of PVT kan medewerkers vertellen wat er wel, maar ook wat niet is geregeld in de
pensioenregeling via de werkgever.
Dat helpt medewerkers bepalen of zij in de privésfeer nog aanvullende voorzieningen willen treffen, zoals bijvoorbeeld een overlijdensrisicoverzekering.
De nieuwe pensioenregeling is een goed moment om dit bij de medewerkers onder de aandacht te brengen.
Dan de inhoudelijke rol.
Die gaat over hoe de nieuwe pensioenregeling eruit moet komen te zien.
De werkgever mag de pensioen-regeling niet zomaar wijzigen, ook niet als het moet van de wet.
Als vakbonden namens de medewerkers bindende afspraken hebben gemaakt over pensioen, dan is de rol van de OR of PVT beperkt.
Zij kunnen dan wel invloed uitoefenen op aanvullende afspraken.
De nieuwe pensioenregeling is een goed moment om te kijken of u aanvullende afspraken wil maken of bestaande aanvullende afspraken wil herijken.
Zijn er geen vakbonden betrokken?
Dan moet de werkgever de nieuwe afspraken over pensioen afstemmen met de OR of PVT.
Let op: soms is er daarnaast ook nog een rol voor de individuele werknemers.
De OR heeft een instemmingsrecht.
Dat betekent dat de werkgever pas een voorgenomen besluit mag doorvoeren over de nieuwe regeling als de OR daarmee instemt.
Dit gaat zowel over de inhoud van de regeling, als over de uitvoering voorzover die invloed heeft op de inhoud van de regeling.
De PVT heeft een adviesrecht.
Zij mogen advies geven over het voorgenomen besluit over de nieuwe regeling dat de werkgever wil nemen.
Hoe bereidt u zich als OR of PVT voor op het aanpassen van de pensioenregeling?
Iedere onderneming is anders.
De hoofdvragen op de onderwerpen proces, inhoud en relatie zijn op hoofdlijnen gelijk.
Allereerst de randvoorwaarden in het proces.
Wat is de positie van de OR of PVT?
Zijn er naast de wettelijke kaders misschien ook andere afspraken gemaakt met de werkgever?
Hoe ziet het proces eruit om als OR of PVT tot een beslissing te komen?
Welke tijdslijnen horen daarbij en sluiten die aan bij de tijdslijnen van de werkgever?
Is binnen de OR of PVT voldoende kennis over pensioen aanwezig, of is het nodig om een cursus te volgen?
Is hier budget voor of moet u dit eerst afstemmen met de werkgever?
En vier.
Pensioen is een complexe materie.
Wilt u hulp van een deskundige?
En wat is verstandiger: de adviseur van de werkgever gebruiken, of een eigen adviseur inhuren?
Ook op de inhoud kan de OR of PVT al voorwerk doen.
Waar staat u nu? En, waar wilt u naar toe?
Met die uitgangspunten bepaalt u de pensioenvisie waar de pensioenregeling aan moet voldoen.
Tot slot zijn de relaties tijdens het hele proces belangrijk.
Hoe eerder u helder heeft wat de wensen zijn van uw achterban, hoe eerder u inhoudelijk het gesprek kunt voeren met uw collega’s en de werkgever.
Samen met de werkgever stelt u het tijdpad vast.
De transitieperiode is sneller voorbij dan u denkt.
Op werkenaanonspensioen.nl leest u meer over de rol van de PVT en de OR.
En u vindt er praktijkvoorbeelden en tips.
Deze informatie wordt u aangeboden door de initiatiefnemende partijen van werkenaanonspensioen.nl.
[Eindleader]
Logo Werken aan ons Pensioen
Op werkenaanonspensioen.nl vindt u informatie van, voor en door partijen die betrokken zijn bij de overgang naar het vernieuwde pensioenstelsel.
In onderstaand stroomschema is uitgewerkt wanneer de ondernemingsraad een rol heeft. Kun je de vragen in het stroomschema niet (alle) beantwoorden, vraag de informatie dan op bij de werkgever/HR.
• *Meerdere pensioenregelingen
Het kan zijn dat binnen jouw onderneming meerdere pensioenregelingen gelden. Naast de ‘basisregeling’ kunnen er ‘extra’ regelingen zijn. Denk aan (een) excedentregeling(en) of een pensioenregeling voor een bepaalde groep werknemers die niet onder de reikwijdte van de verplichtstelling en/of cao vallen.
Doe bovenstaande check per pensioenregeling.
• **Geen pensioenregeling
Eén op de tien werknemers in Nederland heeft geen aanvullend pensioen. De SER heeft een informatie- en meldpunt in het leven geroepen om het voor werkgevers eenvoudiger te maken een pensioenregeling op te stellen én stimuleren dat zoveel mogelijk werknemers pensioen opbouwen. Bezoek de website geenpensioen.nl
• ***Vrijwillig aangesloten bij een verplichtgesteld pensioenfonds
Let op: Het kan zijn dat een verplichtstelling geldt bij het bedrijfstakpensioenfonds waar jullie pensioenregeling is ondergebracht, maar dat jullie onderneming vrijwillig is aangesloten bij het verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfonds. In dat geval heeft de ondernemingsraad wel een rol.
• ****Nadere invulling kaders
De cao hoeft niet uitputtend te zijn. De cao kan bijvoorbeeld handvatten of kaders bieden maar de nadere uitwerking aan de werkgever en ondernemingsraad overlaten. In dat geval heeft de ondernemingsraad ook een inhoudelijke rol.
Weet je als ondernemingsraad niet welke pensioenregelingen er zijn of wat er in de cao is geregeld, vraag dit dan op bij de werkgever/ HR.