Keuzemogelijkheden
Welke keuzes een pensioenfondsdeelnemer kan maken hangt af van de pensioenregeling. Sommige keuzemogelijkheden zijn een wettelijk recht en zullen onderdeel zijn van iedere pensioenregeling. Andere keuzemogelijkheden zijn niet verplicht en kunnen door sociale partners overeengekomen worden.
In onderstaand schema zijn veelvoorkomende keuzes voor de solidaire- en flexibele premieregeling opgenomen, gevolgd door een korte toelichting.
Voortzetting deelnemerschap na einde dienstverband
Een werknemer kan na einde dienstverband (delen van) de pensioenregeling voor eigen rekening voortzetten: voorzetting van de opbouw van het ouderdomspensioen en/of het verzekerd houden van het partnerpensioen.
Het kunnen voortzetten van het deelnemerschap na einde dienstverband is geen wettelijk recht.
Sociale partners kunnen hiervoor kiezen en de voorwaarden voor toepassing bepalen.
Voortzetting risicodekking nabestaandenpensioen na einde dienstverband
Een werknemer kan na einde dienstverband ervoor kiezen uitsluitend de risicodekking voor het nabestaandenpensioen voort te zetten. Dit is een wettelijk recht. Sociale partners kunnen wel een maximale duur en/of minimaal resterend ouderdomspensioenbedrag vaststellen.
Individuele waardeoverdracht
Individuele waardeoverdracht is het recht van de deelnemer om opgebouwd pensioenvermogen over te dragen naar een andere pensioenuitvoerder na baanwissel. De deelnemer krijgt het actuele voor de uitkering gereserveerde pensioenvermogen mee, maar geen deel van de solidariteits-/ risicodelingsreserve. Voor netto pensioen geldt dit alleen indien de nieuwe werkgever tevens een netto pensioenregeling aanbiedt.
Keuze beleggingsmix in opbouwfase
Gedurende de opbouwfase kan een deelnemer van een flexibele premieregeling bepaalde beleggingsprofielen kiezen. De mate van keuze hangt af van de door sociale partners (en pensioenuitvoerder) gemaakte keuzes.
Vaste of variabele pensioenuitkering (incl. beperkt shoprecht)
Deelnemers met een flexibele premieregeling hebben op pensioendatum de keuze tussen een vaste of variabele pensioenuitkering. Dit is een wettelijk recht.
Als het pensioenfonds de door de deelnemer gewenste keuze niet aanbiedt, kan de deelnemer met zijn/haar opgebouwd pensioenvermogen overstappen naar een pensioenuitvoerder die de gewenste uitkeringsvariant wel aanbiedt. Bij een solidaire premieregeling (of nettopensioen) is er geen shoprecht.
Hoog/laag constructie pensioenuitkering
Indien sociale partners hiervoor kiezen kan een deelnemer op pensioendatum kiezen voor een hoog-laagvariant waarbij de pensioenuitkering de eerste jaren hoger is. Andersom, een laag-hoogvariant kan ook.
Deze variatie is begrensd en kan niet worden gecombineerd met de keuze voor een pensioenbedrag ineens.
Vervroegen of uitstellen pensioeningangsdatum
De ingangsdatum van het pensioen kan worden vervroegd. Hierdoor is de opbouwperiode korter en de uitkeringsperiode langer waardoor het pensioen lager is.
Hoeveel jaren er kan worden vervroegd is afhankelijk van wat sociale partners hebben afgesproken. Het uitstellen van de pensioeningang is ook mogelijk tot maximaal 5 jaar na het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd. In dat geval is de opbouwperiode langer en de uitkeringsperiode korter waardoor het pensioen hoger is.
Uitruilen ouderdomspensioen voor partnerpensioen op pensioendatum
Iedere deelnemer heeft op pensioendatum de mogelijkheid een gedeelte van het ouderdomspensioen uit te ruilen voor een hoger partnerpensioen. Het partnerpensioen is maximaal 70% van het ouderdomspensioen na deze uitruil.
Max 10% pensioenkapitaal ineens uitkeren op pensioendatum
Op zijn vroegst wordt vanaf 1 juli 2025 het opnemen van een bedrag ineens mogelijk gemaakt (Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen en Wetsvoorstel herziening bedrag ineens).
Het opnemen van een bedrag ineens is een nieuwe keuze en houdt in dat op pensioendatum (of per januari volgend op het jaar waarin de deelnemer AOW-gerechtigd wordt) maximaal 10% van het pensioenkapitaal ineens kan worden uitgekeerd.
Deze keuze kan niet worden gecombineerd met een hoog/laag constructie (of laag/hoog).
Overigens zullen er voor pensioenfondsdeelnemers ook keuzes zijn die direct gerelateerd zijn aan de transitie naar het vernieuwde pensioenstelsel. Denk hierbij aan het eenmalig shoprecht voor gepensioneerden bij invaren naar de flexibele premieregeling.