Compensatie
Als niet wordt gekozen voor de eerbiedigende werking dan stappen de bestaande werknemers over naar een vlakke premie bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Dit leidt tot een compensatievraagstuk.
In het nieuwe pensioenstelsel moet een vlakke (leeftijdsonafhankelijke) premie worden gehanteerd. Dit betekent dat ongeacht de leeftijd van de werknemer de premie gelijk is. In het huidige pensioenstelsel is de kans groot dat de pensioenregeling een met de leeftijd stijgende premie heeft (beschikbare premieregeling of middelloonregeling).
Gevolgen overstap naar vlakke premie
Voor een jongere werknemer moet in vergelijking met de huidige stijgende premie onder het nieuwe pensioenstelsel een hogere premie worden ingelegd. Voor een oudere werknemer zal, in vergelijking met de huidige stijgende premie, juist een lagere premie worden ingelegd.
Het overstappen van een stijgende premie naar een vlakke premie heeft gevolgen voor de werknemers. Er is een groep werknemers die bij de overstap van een stijgende naar een vlakke premie tot nu toe minder dan de gemiddelde opbouw/inleg heeft gekregen. Door de overstap naar een vlakke premie komen zij in het tweede deel van hun loopbaan niet meer in de situatie dat zij meer dan de gemiddelde opbouw/inleg zullen krijgen.
In onderstaande afbeelding is dit effect weergegeven.
Wie te compenseren?
In de Wet toekomst pensioenen is opgenomen dat groepen werknemers die nadeel ondervinden van de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel adequaat en kostenneutraal gecompenseerd moeten worden. Naar verwachting gaat het vooral om de groep werknemers in de leeftijdscategorie 40 tot 55 jaar. Welke groepen werknemers daadwerkelijk nadeel ondervinden en voor compensatie in aanmerking komen hangt af van de nieuwe pensioenregeling en zal berekend en toegelicht moeten worden.
De werkgever en de personeelsvertegenwoordiging gaan samen over de noodzaak tot compensatie en de verdeling van de compensatie over de verschillende leeftijdsgroepen. Het is ook aan de werkgever en personeelsvertegenwoordiging om vast te stellen wat kwalificeert als adequate compensatie.
Adequate compensatie
Adequate compensatie betekent niet dat het nadeel dat sommige groepen werknemers ondervinden volledig moet worden gecompenseerd. Het doel van de compensatie is het mogelijk maken van een evenwichtige overgang naar het nieuwe pensioenstelsel voor alle werknemers.
De hoogte van de compensatie moet worden onderbouwd. Hierbij moet goed worden vastgelegd wat de redenen zijn om bepaalde groepen werknemers te compenseren en andere groepen niet. De afspraken over compensatie en de onderbouwing maken deel uit van het door de werkgever op te stellen transitieplan.
Hoe te compenseren?
Uitgangspunt is dat pensioengelden hun pensioenbestemming behouden. Dit betekent dat compensatie plaatsvindt binnen de arbeidsvoorwaarde pensioen door toekenning van extra pensioenaanspraken. De afgesproken compensatie geldt ook voor toekomstige werknemers.
Het uitgangspunt van de wetgeving is een compensatie in de pensioensfeer, maar compensatie buiten de arbeidsvoorwaarde pensioen is toegestaan. Compensatie in de salarissfeer hoeft niet voor toekomstige werknemers te gelden.
Een combinatie van beide compensatievormen is toegestaan. Wat de keuze ook is, de keuze moet worden onderbouwd in het transitieplan.